Фридрих II и его интеллектуальный мир - Олег Сергеевич Воскобойников. Страница 132


О книге

Picone 2003. P. 37.

628

Et ecce mirrabile magnum. Это формула задает ритм разделу «О чудесах мира», De mirrabilibus mundi, в «Книге о частностях».

629

Shepard 1999. Р. 157–187.

630

«Tenet in dominio 10 uxores, et solus vir non potest bene unam tenere ad suum sensum». Liber particularis. 106. Michel Scot 2018. P. 251.

631

Ducos 2008. Р. 181–195.

632

Imbach, König-Pralong 2013. Imbach 1996. P. 92–97.

633

Imbach 1996. Р. 112.

634

BnF. Nouv. acq. lat. 1401. Fol. 40r.

635

«Eligitur purgatio et diminutio sanguinis, et proprie manus, Luna existente in signo igneo vel aereo, excepto signo Geminorum quod dominatur manibus et brachiis, notando quod tunc geminari solet percussio lanceole. Hoc autem voluit videre dominus meus Fridericus imperator. Et sic quadam vice, Luna existente in signo Geminorum, vocavit suum barberium, dicens ei: ‘Est modo tollere sanguinem’. Barberius dixit: ‘Sic, Domine, quia tempus pulcrum est et quietum, vos autem estis bone sanitatis’ etc. Cui dixit imperator: ‘Magister, timeo, ne bis me percutiatis, quod, quando contingit, periculosum est’ etc. Tunc barberius ait: ‘Domine, volo perdere caput, nisi plus quam semel vos percussero’ etc. Tunc dedit sibi verbum et uno ictu exivit rivulus sanguinis, letatus barberius dixit imperatori: ‘Domine, timebatis de bina percussione’, habens vero barberii lanceolam in manu, apposuit eam sibi in ore, que, cum sic teneret, cecidit super pedem imperatoris, et imperator fuit in culpa illa, cum carnem tetigisset, exivit sanguis cum dolore, et inde secutus est tumor, unde locum habuit consilium chyrurgorum 15 diebus. Videns barberius casum et percussuram dixit: ‘Domine, grandis sapientia est in vobis et magna previsio futurorum etc., et est etiam melius in Luna decrescente quam crescente’». Clm 10268. Fol. 114vB.

636

«Solebamus dicere domino nostro Friderico imperatori: Domine imperator, si vultis a sapiente clarum consilium, postulate ipsum crescente luna et proprie cum ipsa est in signo humano, igneo vel aereo, sit homo sapiens jejuni stomachi, spiritu pacifico, a negotiis plurimum expedito». Ibid. Fol. 118rA.

637

Clm 10268. Fol. 117vB.

638

Obrist 2011. P. 89. Obrist 2017. P. 97.

639

Jaeger 1985. Р. 87.

640

Venezia. Biblioteca Marciana. Ms. lat. VIII 22, рукопись XII века, которая могла попасть в руки Скоту, он ссылается на «Книгу Нимрода»: Clm 10268. Fol. 19.

641

«Insuper condecet regem legiferos honorare, religiosos venerari, sapientes sublimare, et conferre cum eis, dubitabiles movere questiones, honeste interrogare, discrete respondere, sapienciores et nobiliores magis honorare secundum quod decet status uniuscuiusque». Secretum secretorum 1920. Р. 48 (I 10).

642

Antonelli 1995. P. 319–345.

643

Federici Vescovini 2008. P. 55. Ср.: Boudet 2006. Р. 182.

644

Burnett 1994. P. 111–117.

645

Lippinkott 2017. P. 241.

646

Ziegler 2008. S. 299–319. Jacquart 2014. P. 3–24.

647

К сожалению, Бернхард Пабст не имел возможности опубликовать небезынтересные междустрочные и маргинальные глоссы обеих рукописей (BAV Barb. lat. 2089 и BAV lat. 5977), решив, в отличие от работавших с текстом до него Филиппо Тамбурини и Эйвинда Ронквиста, что они не относятся к авторской работе. Pabst 2002. S. 124–147. Глоссы еще ждут специального исследования.

648

Множество примеров см.: Panti 2012. P. 81–116.

649

Ricœur 1975. Р. 265.

650

Meyer 2009. P. 119–177.

651

Ibid. 131–132. Главы изданы также: p. 135–169. Мейер прав, что текст мюнхенской рукописи подвергался интерполяциям, с чем могут быть связаны и неувязки в содержании.

652

О метафорике шахматной доски и ее конкретных воплощениях в культуре того времени см.: Лучицкая 2007. С. 126–147.

653

Clm 10268. Fol. 4rB.

654

«Quot ordines angelorum constituit Deus in celo empyreo? Decem tantum. Quare X et non amplius vel minus? Propter perfectionem sui operis quam nobis insinuat rationalis computus artis que dicitur arithmetica: nam ultra X numerus alius non est, sed antecedens ibi finitur, et qui vult ulterius numerare, prius numerus reperitur decima retenta, ut XI, XII etc.» Clm 10268. Fol. 4rA. Об ангелах в связи с представлениями схоластов XIII в. о гармонии см.: Suarez-Nani 2017. P. 303–320.

655

Clm 10268. Fol. 3r.

656

Лавджой 2001. С. 106. Ср.: Bultot 1980. P. 18. N. 72.

657

Например, в начале: «Unde primus angelus qui de celo descendit propulsus, videlicet Lucifer, ab accidenti hoc nomen Sathan vel Sathanos accepit, quod interpretatur ‘Deo contrarius’. Tu iam dixisti quod angelus Lucifer nominatus est Sathan ab hominibus, quod nomen interpretatur ‘Deo contrarius’, unde quero a te scire in quo fuit Domino contrarius, respondeo, cum se videret omnes ordines angelorum gloria et decore plurimum excedere cunctis, invidia et superbia voluit Deo equalis fieri, non solummodo voluit esse equalis Deo, sed maior eo persistere in celo Dei… Quid tunc sibi devenit de pallatio Dei, quod dicitur esse regnum celorum? Est confestim propulsus, id est procul eiectus et reclusus in carcere tenebroso, qui est in medio totius terre. nam sicut prius erat opere creationis pulcherrimus, sic factus est postea turpissimus casu eius». Clm 10268. Fol. 4rB.

658

Подробнее о демонологии Михаила Скота: Boudet 2003. Р. 117–139.

659

«Quare non omnes angeli errantes in infernum ceciderunt confestim, sed in aere quidam

Перейти на страницу: