587
d’Alverny 1969. P. 33. Kwakkel 2009. P. 131–132.
588
Burnett 2001. P. 263. N. 38.
589
Martínez Lorca 2002. Р. 831.
590
Albertus Magnus 1890. P. 697 (III, 4, 26). Quaestiones Nicolai Peripatetici 1973. P. 57–155.
591
d’Alverny 1994. N. 12. P. 200–219.
592
«Eximii atque excellentissimi physicorum motuum cursusque siderei indagatoris Michaelis Scoti super auctore spere cum questionibus diligenter emendatis expositio facta illustrissimi imperatoris domini Federici precibus». The Sphere 1949. P. 248–342. За атрибуцию Михаилу Скоту: Beaujouan 1997. Р. 192. Против: Musatti 2012. Р. 162.
593
Pedersen 1975. P. 57–96. Lerner 1996. P. 111–112.
594
Pedersen 1985. P. 204–205.
595
Clm 10268. Fol. 27v.
596
The Sphere 1949. Р. 253. Grant 2010. Р. 57–59.
597
Ibid. Р. 283. Clm 10268. Fol. 9vB, 35rA, 37rB-38rB, 46vB, 49rA. Obrist 2015. Р. 61–63.
598
Thorndike 1923. Р. 330 ff.
599
Langlois 1911. Р. 190–92.
600
Harrison Thompson 1938. Р. 529–559.
601
Sirat 2001. Р. 63.
602
Winckelmann 1878. S. 485–486.
603
Holder Egger 1905. S. 349–377. Morpurgo 1983. P. 135–167.
604
Paris. BnF. Nouv. acq. lat. 1401. Fol. 124v: «Hec est prophetia quarundam ciuitatum recitata Frederico imperatori Rome per Michaelem Scotum astrologum ipsius antequam ueniret de Alemania».
605
Haskins 1930. P. 276.
606
Burnett 2009. Pt. VIII. P. 106.
607
Roger Bacon 1859. P. 91.
608
«Tempore Michaelis Scotti, qui annis domini 1230 transactis apparuit deferens librorum Aristotelis partes aliquas de Naturalibus et Metaphysicis cum expositionibus authenticis, magnificata est philosophia apud Latinos». Roger Bacon 1900. T. 3. P. 66.
609
Thorndike 1965. P. 36.
610
Paris. Bibliothèque de la Sorbonne, ms. lat. 601. Fol. 104r: «Tibi Stephane de Provino hoc opus quod ego Mi[chael] Scotus dedi latinitati ex dictis Arist[telis] specialiter comendo et si aliquid Aristotelis incompletum divisit de constructione mundana in hoc libro recipies eius supplementum ex libro Alpetrandi quem similiter dedi latinitati et es in eo exercitatus».
611
«Ceterum quia ubi non est ordo, facile repit horror, constitutiones seu ordinationes providas faciendi de modo et hora legendi et disputandi, de habitu ordinato, de mortuorum exequiis necnon de bachellariis, qui et qua hora et quid legere debeant… Ad hec jubemus, ut magistri artium unam lectionem de Prisciano et unum post alium ordinarie semper legant, et libris illis naturalibus, qui in Concilio provinciali ex certa causa prohibiti fuere, Parisius non utantur, quousque examinati fuerint et ab omni errorum suspitione purgati». CUP. Vol. I. P. 137–138.
612
Крупный представитель католической истории философии из Лувена, Фернан ван Стенберген, подводя итоги долгой историографической традиции, считает, что проект «исправленного Аристотеля» свидетельствует о желании папы «облегчить рецепцию аристотелизма», «о дальновидности понтифика и его верности делу науки и Парижскому университету в особенности». Van Steenberghen 1991. Р. 101. Позиция ван Стенбергена очевидна, когда он пишет о «недостатках» и «непоследовательности» аристотелевской физики и зоологии, которая вместе со всей средневековой наукой называется у него «пройденным этапом». Van Steenberghen 1966. Р. 118–127. Грабман писал об опасности «беспорядочного» использования аристотелизма в традиционном богословии и также подчеркивал просветительскую роль папства в этом вопросе. Grabmann 1941. P. 77–79. Несмотря на явную ангажированность, эта книга не потеряла своей ценности. Более нюансированные позиции: Gregory 1992. Р. 61–76; Bianchi 1999. P. 103 ss.
613
«Mandamus, quatinus libros ipsos examinantes sicut convenit subtiliter et prudenter, que ibi erronea sive scandali vel offendiculi legentibus inveneritis illativa, penitus resecetis, ut que sunt suspecta remotis incunctanter ac inoffense in reliquis studeantur». CUP Vol. I. Р. 143–144.
614
Williams 1997. P. 155.
615
Bianchi 1999. P. 117.
616
Rapisarda 2017. Р. 34. Morpurgo 1992. P. 79–94. Kay 1995. P. 119–131.
617
Giovanni Pico della Mirandola 2004. Vol. 2. P. 528.
618
Эти перипетии я изложил во введении к моему изданию двух из трех входящих во «Введение» книг: Michel Scot 2018. P. 50–60.
619
«Incipit proemium Libri introductorii quem edidit Michael Scottus astrologus Frederici imperatoris Romanorum semper augusti, quem ad eius preces leviter in astronomia composuit propter scolares novitios et pauperes intellectu in tempore domini Innocentii pape quarti». BnF n.a.l. 1401. Fol. 11rA; Clm 10268. Fol. 1A.
620
Abū Ma‛šar 1994. Burnett 2015. S. 22.
621
Критическое издание готовил Гленн Эдвардс, но его диссертация не опубликована, Edwards 1978. Элеонора Андриани защитила новое критическое издание пролога в качестве диссертации и готовит ее публикацию. Andriani 2017. Р. 60.
622
Teeuwen 2003. P. 260–64.
623
Liber particularis, ch. 65. Michel Scot 2018. P. 195.
624
Liber particularis. 20. Michel Scot 2018. P. 98–99.
625
Liber particularis. 88.4. Michel Scot 2018. P. 223: «Cui ego, Michael Scottus, tanquam scottatus a multis et a diversis, libere spopondi dicere veritatem cum vehementi admiratione tantarum et talium questionum».
626
Jacquart 2014. P. 19–21.
627