483
Лотман 1998. С. 414–415.
484
Воскобойников 2014. С. 339–349.
485
Ptolemaeus. Centiloquium. Verbum IX / Ed. J.-P. Boudet, L. Ferrier, R. Lemay. url https: ptolemaeus.badw.de/text/M665.
486
Weill-Parot 2022. P. 255–269.
487
Michel Scot 2018. P. 1207 (Liber particularis. Cap. 32).
488
Птолемей. Тетрабиблос. I, 3. Claudio Tolomeo. 1998. P. 22–24.
489
Лотман 1998. С. 423–439.
490
Seznec 1993. P. 22 ss.
491
Арат Солийский 2000.
492
Panofsky, Saxl 1933. Р. 253.
493
Rolandinus Patavinus 1866. S. 85.
494
«Et cum carrocio paduano, circa finem eiusdem mensis, duxit exercitum ipsum ad Castrum francuM. locum Tarvisinorum. Et horam mocionis elefit per consilium magistri Theodori, sui astrologi, qui stetit cum astrolabio sursum in turri communis expectans, ut dicebatur, quod ascenderet prima facies vel horoscopus Leonis, cum diceret Iovem esse in illo. Set cum per astrolabium hoc videre non posset, tempore nubibus obumbrato, si licitum est dicere, tunc fuit in sua electione deceptus, quia nec erat Iupiter in Leone, nec Leo tunc ascendebat, set Virgo. Et ita, cum Scorpio tunc esset domus itineris, quia tercia, innuebat quod exercitus vel imperator, ad cuius peticionem fiebat, offendi deberet in fine; quasi cauda Scorpionis hoc faceret, que dicitur infidelis et venenata». Ibid. S. 73.
495
Термин facies появляется в астрологических текстах Альхандрина и после этого утвердился в литературе для обозначения деканов наряду с синонимами horoscopus, dignitas, persona, vultus, numen. Gundel 1969. S. 30 ff.
496
Eisler 1910. S. 23 ff, 214–215.
497
Filthaut 1936. S. 27.
498
Santi 2001. P. 143–170.
499
Caroti 1983. Р. 130.
500
Салимбене 2002. С. 394–395. Хольдер Эггер, издавший текст по известным в его время рукописям, отрицал авторство Скота. Для него это был один из многочисленных «пророческих» текстов, вроде «Сивиллиных книг», ходивших по Италии XIII века. Holder Egger 1905. S. 367, 349–366.
501
«Nocte vero prima qua concubuit imperator cum ea, noluit eam carnaliter cognoscere, donec competens hora ab astrologis ei nunciaretur. Consummata autem carnali commixtione summo mane, deputavit eam quasi pregnantem diligenti custodie, dicens ei: «Custodi te sapienter, quia habes in utero masculum». Et hoc idem pro certo significavit domino regi Anglie fratri suo». Mattheus Parisiensis. Op. cit. S. 131.
502
Судя по переплету, она попала во Францию уже в XIV веке. Владельческие надписи на листах 1r, 58v и 111v свидетельствуют о том, что в XVI веке она находилась в Дижоне у Этьена Табурэ дез Аккор (Etienne Tabouret des Accords), а затем у Филиппа Юро (Philippe Hurault), епископа Шартрского, от которого попала в Королевскую библиотеку.
503
Śnieżyńska-Stolot 1997. Clark 1979.
504
Gousset, Verdet 1989. P. 87ss; Saxl 1953. P. LX–LXX.
505
Wien. ÖNB Cod. 93. Grape Albers 1977. S. 152. Факсимиле: Medicina antiqua 1978.
506
Baschet 1991. P. 83. Fig. 21.
507
Daneu Lattanzi 1965. Р. 27 ss.
508
Blume 2000. S. 34, 204–205.
509
Romano 2012. P. 31.
510
Cappelletti 2002. Р. 70, 259. Pressouyre 1966. Р. 576.
511
Gousset, Verdet 1989. P. 82. Boudet 2006. P. 179.
512
Claudio Tolomeo 1998. P. 84 (I, 20–21). Другие примеры можно найти в книге: Bouché-Leclercq 1899. Р. 207.
513
Abū Ma ‛Šar al-Balhī 1995–1996.
514
Lemay 1962. Р. 41–132. Дэвид Пингри считает, что его прямой источник не Аристотель, а харранские пророки, Гермес и Агафодемон. Pingree 1981. Р. 33. Рассматриваемая здесь версия Альбумазара не заинтересовала Ричарда Леме, видимо, потому, что важная с точки зрения истории философии теоретическая часть арабского трактата в ней почти отсутствует.
515
Alexander 1992. Р. 52–71.
516
«Ut in philosophia legitur». Fol. 4r.
517
«De natura stellarum, queque forme in singulis decanis oriantur». Abū Ma ‛Šar al-Balhī 1995–1996. Vol. VIII. Р. 95–107.
518
Taurus… statura diminutus. BNF lat.7330. Fol. 8r. Таким он изображен, например, в лейденской «Аратее»: Voss. Q 89, Fol. 24r.
519
Иллюстрированный каталог созвездий аль-Суфи, который в штауфеновском окружении могли знать, дает в изображении Тельца и Близнецов версию, восходящую к Аратее. Al-Sufi. De locis stellarum fixarum. Paris. Bibliothèque de l’Arsenal. Ms. 1036. Fol. 21v, 22v.
520
Weill-Parot 2011. Р. 130–136.
521
García Avilés 1995.
522
Pächt 1950. P. 25. Список таких несоответствий приведен у Вики Кларк: Clark 1979. P. 112. N. 29. Из зависимых от южноитальянской более поздних рукописей лишь в одной (London, British Museum. ms. Sloane 3983) эти недостатки были отчасти устранены.
523
Различные варианты изображения деканов в позднесредневековых рукописях: https://www.thesaxlproject.com/the-saxl-project/illustrations/decans-and-paranatellonta/ (дата обращения: 04.08.2024, режим доступа свободный.
524
Gundel 1969. S. 180–181.
525
Gundel 1969. S. 38, 92–93 (предполагаемая схема традиции). Pingree 1963. P. 223–254.
526
Thébit ben Qurra 1960. P. 180.
527
Weill-Parot 2002. P. 369.